سپیده دمان فلسفه ی تاریخ بورژوایی، که همزمان با انتصاب هورک هایمر به ریاست موسسه ی تحقیقات اجتماعی فرانکفورت نوشته شده (1930)، آزمایشگاهی بود برای آشکار شدن «نظریه ی انتقادی» در پگاه زایش آن. هورکهایمر با ماکیاولی، هابز، یوتوپیاپردازان بزرگ دوره ی رنسانس، ویکو و هگل تبادل نظر می کند. مسیری انتقادی که در پایان آن آشکار می شود که راه به سوی حقیقت، بخشی از حقیقت است .
هورکهایمر به دور از بی طرفیِ تاریخمندی و خواست فروکاهنده ی جامعه شناسیِ شناخت «به یک موضوع تاریخی نزدیک نمی شود مگر هنگامی که با آن چونان جوهر فرد (موناد) برخورد کند.» (والتر بنیامین). فلسفه نمی تواند به ایدئولوژی فروکاسته شود .
سپیده دمان فلسفه ی تاریخ بورژوایی، افزون بر افشای ابزار انگاری سیاسی (سیاست در مقام فن چیرگی بر انسان ها، در تداوم برنامه ی غربیِ سلطه بر طبیعت) طرح تاریخ انتقادی عقل سیاسی را که از پیدایش دولت خودکامه جدایی ناپذیر است، ارائه می دهد .
فراخوان به عمل، مایه ی وحدت و توان این اثر است. هورکهایمر در همان حال که با متافیزیک و ذات های شیءواره ی حاصل آن (هستی، روح، طبیعت یا تاریخ) مبارزه می کند از هشدار دادن مورد «فروتنی اندیشه» و بردباری ایدئالیسم دمی باز نمی ایستد .
«آن کس که شکیبایی در برابر رنج و مرگ را موعظه می کند، نباید از یاد ببرد که شکیبایی همگانی که رویاروی حرکت تاریخی می ایستد، دلیل اساسی بر "ضرورت انتظار کشیدن" است.»